Jeszcze na długo przed rozwojem liści zakwitły leszczyny. Wiosna przyozdobiła krzewy żółtozielonymi kotkami, które są kwiatostanami męskimi. Najwcześniej widzimy je na obrzeżach lasów, przy drogach, nad strumieniami. Z leszczynami ścigają się wierzby, które przyciągają tradycyjnymi baziami. Dojrzałe po dotknięciu sypią się zielonkawym pyłkiem, znak, że mamy do czynienia ze „stanem męskim". Wielu czekało na młode bazie, często zabieramy je do naszych domów jako pierwsze wiosenne ozdoby. Coraz wyższa temperatura pobudza krążenie soków, po leszczynach i wierzbach, przyszła kolej na zielone listki brzozy. Powoli ruszają klony, co ciekawe, również przed rozwojem liści. Równolegle w sadach wybuchnie burza białego kwiecia drzew owocowych.

Pod koniec marca obserwowaliśmy zawilce i przylaszczki, które korzystają z obfitości światła pod okapem drzewostanu. W borach i grądach tworzą kobierce, wykorzystują prześwietlenia, spieszą się z wydaniem potomstwa, zanim na drzewach pojawią się liście. Coraz bardziej nabrzmiewają pąki, z dnia na dzień będą rozwijać się kolejne młode listki. Wiosna to czas, kiedy w łęgach, grądach, dąbrowach i buczynach jest jeszcze jasno. Za kilka tygodni na drzewach rozwiną się liście, do dna lasu będzie docierać coraz mniej słońca. Las liściasty latem i wczesną jesienią jest ubogi w runo, teraz rośliny wykorzystują moment, kiedy jest nieco cieplej, wyleciały owady zapylające, a liście nie zasłaniają życiodajnego światła.

Runo leśne rozkwita bujną zielenią i kolorowymi kwiatami. Wskaźnikiem wiosennego aspektu lasów liściastych jest zawilec gajowy, który od dziesięcioleci pojawia się w tych samych miejscach. Zawilce tulą się chłodną porą i rozwijają w ciepłe dni, są zapylane przez pracowite owady. Kolejnym leśnym zwiastunem wiosny jest piękna przylaszczka pospolita, kwiat o fioletowych płatkach. Wiosną korzysta z zeszłorocznych liści, żeby szybko rozkwitnąć. W wilgotnych lasach liściastych, głównie w łęgach, możemy spotkać ziarnopłon wiosenny, płożącą się rośliną o żółtych kwiatach i jasnozielonych lśniących liściach. Możemy też podziwiać knieć błotną, zwaną kaczeńcem. To jeden z piękniejszych kwiatów rosnących na podmokłych łąkach, w wilgotnych lasach, wzdłuż rowów. Wszystkie kuszą kolorami i zapachem, nie zrywamy ich jednak do bukietów, większość jest prawnie ochrona, są bardzo nietrwałe i szybko więdną.

Poruszenie w świecie zwierząt …

Płazy opuszczają zimowe kryjówki i rozpoczynają wędrówkę na gody, do złożenia jaj niezbędna jest woda. Większość składa ogromne ich ilości, tylko z części rozwiną się kijanki, które późnym latem wyjdą na ląd np. jako młode żabki. Od połowy marca zbierały się w wodach żaby trawne, które zasiedlają prawie wszystkie stojące i wolno płynące cieki. Złożony skrzek może zajmować wiele metrów kwadratowych powierzchni.

Gdy słońce mocniej przygrzeje, roztopi resztki śniegu i dotrze do głębszych warstw ściółki, budzą się owady. Już w marcu spotkać można było liszkarza tęcznika, który należy do najpożyteczniejszych i najładniejszych chrząszczy naszych lasów. Pod koniec marca zaczęła się rójka cetyńców, mniejszego i większego. Chrząszcze  te mogą okazać się bardzo groźne w osłabionych drzewostanach sosnowych. Ich znakiem firmowym jest „cetyna", czyli uszkodzone żerowaniem gałązki odpadające pod wpływem wiatru.

Gwarno w świecie ptaków … Po miesiącach zimowego przestoju, przy wydłużającym się dniu łatwiej o pokarm. Gatunki osiadłe rozpoczynają poszukiwanie i zajmowanie rewirów lęgowych, coraz intensywniej śpiewają.  W marcu przyleciały m.in. pierwiosnki, zięby, rudziki i strzyżyki i kosy. W słoneczne poranki można już usłyszeć śpiew drozda śpiewaka i dzwońca.

W świecie ssaków także pojawia się liczne pokolenie, w marcu prosi się locha. Matka pilnie opiekuje się potomstwem, strzeże go i broni. Wtedy potrafi być naprawdę niebezpieczna, najlepiej nie wchodzić jej w drogę, nie podziwiać pasiastego przychówku z bliska. W zacisznym miejscu koci się samica zająca szaraka. Wkrótce po przyjściu na świat młode karmione są tłustym mlekiem, samica ze względu na bezpieczeństwo opuszcza je na kilka dni. W tym czasie małe siedzą bez ruchu, przytulone nie wydają też prawie żadnego zapachu. Podobne zachowania przejawia młoda sarenka, koźlak w odruchu bezpieczeństwa, pod nieobecność matki cichutko przycupnie w trawie.

Co w tym czasie robi leśnik?

W miarę możliwości pogodowych, dostępności terenu, trwa użytkowanie drzewostanów. Jedne przecinane są w ramach zabiegu pielęgnacyjnego zwanego trzebieżą, inne są w trakcie przebudowy lub kolejnego etapu złożonej rębni. W tym roku doszła jeszcze wycinka prawie 24 ha lasu pod trasę szybkiego ruchu S5.

Z zakresie zadań hodowlanych … Od marca zaczęły się intensywne prace na szkółce leśnej. Trzeba było przygotować materiał do wysadzenia w ramach wiosennej kampanii sadzenia lasu. W ten sposób w teren trafiło prawie 1 mln młodych drzewek (razem z partią sadzonek kontenerowych z Nadleśnictwa Dobrzejewice). Leśniczy przygotowuje równolegle glebę pod nowe zasiewy, dokonuje oceny porażenia przez choroby grzybowe.

Do innych zadań ochronnych, które w tym czasie wykonują leśnicy należą m.in.: ocena porażenia przez hubę korzeniową i opieńki w uprawach, wykładanie drzew pułapkowych na kornika drukarza, remont grodzeń, porządkowanie pasów przeciwpożarowych. Wyznaczane są i usuwane drzewa zasiedlone przez szkodniki wtórne, które wykorzystują fizjologiczne osłabienie drzew. 

Nic tak nie oddaje uroków wiosny, jak świergot pierwszych ptaków, tych dużych i małych. Trwają wiosenne przeloty, zasiedlane są leśne ostępy, mokradła i rozlewiska. Las rozbrzmiewa ornitologicznym koncertem, ptaki zajmują swe terytoria i pracowicie budują gniazda.

Leśnicy również nie próżnują, pracowicie powiększają leśne zasoby. Wystarczy wyjść z domu, wtopić się w przyrodę, na własne oczy zarejestrować nowe sygnały. Wiosenne klimaty dodają nam otuchy, pobudzają do aktywności. W takich okolicznościach najlepiej dociera do nas radość budzącego się życia …

JP