Las daje osłonę …

Stwarza dla zwierząt bardziej przyjazne środowisko życia, w takich warunkach łatwiej przetrwać trudny okres. Mimo, że większość ptaków już odleciała, te, które pozostały, ożywiają uśpione knieje. Donośne kucie dzięciołów roznosi się wśród drzew, zwłaszcza w słoneczne i mroźne dni. W poszukiwaniu korników potrafią odbijać całe płaty kory. Owadożerne kowaliki i sikorki pracowicie poszukują pokarmu, gdyż nie zadawalają się tylko owadami, uzupełniają swoją dietę nasionami. To dlatego leśnicy na początku zimy wieszają nowe budki lęgowe, czyszczą stare, potem wykładają karmę. W ramach edukacji przyrodniczej zachęcają do tego również okolicznych mieszkańców i młodzież szkolną.

Awifauna zmienia się sezonowo …

Tak nazywamy zespół skrzydlatych gatunków żyjących na danym obszarze. W naszym lesie pojawiają się gatunki ptaków, których nie było tu latem. Z północy przylatują kolorowe gile i jemiołuszki. Zimno, głód i krótki dzień zmuszają je do ciągłego ruchu. Na brak pokarmu nie narzeka krzyżodziób świerkowy, obfitość nasion świerka, zręcznie wydłubywanych z szyszek charakterystycznie skrzyżowanym dziobem, pozwoli mu wykarmić potomstwo.

Dokarmiać trzeba umieć …

Dla skrzydlatych to ciężki okres, z nadejściem mrozów zostają odcięte od naturalnego pokarmu. Krótki dzień i niekorzystne warunki znacznie utrudniają znalezienie pożywienia. Wraz z mrozami możemy zacząć dokarmianie, jeśli się zdecydujemy musimy to robić regularnie. Pokarm należy podawać w miejscach naturalnego występowania, np. remizy śródpolne, sady, zbiorniki wodne. Wybieramy bardziej osłonięte od wiatru, zakrzaczone, chroniące przed drapieżnikami. Regularnie sprzątamy resztki, aby nie powodować rozprzestrzeniania się chorób. Najczęściej dokarmiamy nasionami słonecznika, rzepaku, prosa, siemienia lnianego, wyki, peluszki, grochu, kukurydzy, zbóż. Przysmak sikor i dzięciołów to słonina, ważne, aby jej nie solić (sól dla ptaków jest szkodliwa).

Zimą zwierzaki zachowują sie troichę inaczej ... Zwierzętom futerkowym przetrwanie umożliwia gęściejsza sierść, którą obrastają późną jesienią. Niejednokrotnie zimowa suknia przybiera odmienną barwę, która pozwala na lepszy kamuflaż przed drapieżnikami. Zima świetnie nadaje się do podglądania śladów aktywności zwierząt. Przy leśnych duktach, pod drzewami, można spotkać bruzdy zrytej gleby, jakby ktoś celowo zaorał ziemię. To wataha dzików buchtowała w poszukiwaniu żołędzi oraz pędraków. Delikatnie odgarnięty śnieg, wystające ogryzione krzewinki borówki i wrzosu, to oznaki żerowania sarny. Oskrobane z kory młode sosenki, ślady siekaczy na gładkiej korze, świadczą o żerowaniu jeleni. Zimowe „spałowanie” poznajemy po wyraźnych śladach siekaczy, w odróżnieniu od letniego zdzierania kory razem z łykiem.

Dokarmianie największy sens ma zimą …

W czasie zimy przypada okres godowy wielu mieszkańców lasu. Dziki przystąpiły do huczki już w grudniu, cieczka lisów i wilków odbywa się w styczniu i nieco później. W lutym swe gniazda zbudują kruki, licząc na obfitość padliny potrzebną do wykarmienia piskląt. Dieta dokarmianych zwierząt powinna być urozmaicona i podobna do tego, co zjadają w naturze. Jelenie i sarny lubią pokarm bogaty w celulozę i ligninę, zawierają je pędy drzew i krzewów. Dlatego gospodarz lasu – leśniczy, wykłada w paśnikach, oprócz siana, zasuszone pędy i liście gatunków, tzw. „liściarkę”. Natomiast w specjalnie wydrążonych drewnianych słupach z miękkiego drewna tzw. lizawkach podają sól z mikroelementami, na które zapotrzebowanie zimą wzrasta. Dla dzików w leśnej stołówce powinna znaleźć się przede wszystkim sucha karma, najlepiej żołędzie i kasztany.

Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej …

Taki dzień obchodzimy 11 lutego każdego roku. W odruchu serca wielu wyrusza z pomocą mieszkańcom lasu. Każdy na swój sposób stara się pomóc w ich przetrwaniu. Młodzież szkolna pod opieką wychowawców, przy współpracy z leśnikami, tradycyjnie wiesza na drzewach karmniki. Pamiętajmy, że otwór wejściowy dla różnych gatunków powinien być dostosowany do wielkości ptaka - od małego dla wróblowatych, do większego sów i dzięciołów. Dla sikor, dzwońców, kowalików wykładamy łojowe kule z oleistymi nasionami słonecznika. To wartościowy, wysokoenergetyczny pokarm, który pozwala na przetrwanie najtęższych mrozów. Sikory i dzięcioły nie pogardzą również pokruszonymi orzechami laskowymi.

Las trzeba na to przygotować …

Leśnicy razem z myśliwymi zakładają specjalne poletka z kukurydzą, pszenicą, kapustą pastewną i innymi roślinami, na których duże i małe zwierzęta lasu mogą się posilić. Kuropatwy i inne kuraki leśne najbardziej lubią ziarno zbóż. Nie tylko one będą również wdzięczne za marchew, rzepę i posiekane buraki. Soczysty pokarm wzbogaca zimową dietę i pozwala na zaspokojenie pragnienia, w czasie mrozów trudno o wodę. Staramy się poprawiać warunki bytowania zwierząt, posiadamy odpowiednią wiedzę i doświadczenie.

W zimowych miesiącach leśnicy bacznie obserwują las. Dla gospodarki leśnej duże znaczenie ma inwentaryzacja wywrotów i złomów oraz wyszukiwanie chorych drzew. Pozwoli to na ich szybkie usunięcie, aby nie dopuścić do wiosennego rozmnożenia szkodliwych owadów. Oczywiście pozostawiamy te z dziuplami przydatne w okresie lęgowym, ich liczba z roku na rok rośnie.

Nawałnica z sierpnia 2017 roku poczyniła sporo szkód w środowisku leśnym, zmieniła warunki siedliskowe dla wielu gatunków. Większość na nowo zasiedlać będzie uprawy i młodniki, które pojawiają się w miejsce zniszczonych drzewostanów. Młody las projektowany jest w największej zgodzie z naturą, jego struktura sprzyja również ptakom. Zawsze w pobliżu są pozostawione całe kępy starodzewu i drzewa dziuplaste. Tylko kwestią czasu będzie pojawienie się nowych warunków dla  zespołu skrzydlatych przyjaciół.

Warto zimą zajrzeć do lasu, wybrać się na rekreacyjną wędrówkę. Łatwo dostrzeżemy, że nie cała przyroda przysypia, przekonamy się, że leśne ostępy żyją o każdej porze roku. Warto poczuć jej tętno, które o tej porze bije nieco wolniej …

JP