Lista aktualności
Wydarzenia w życiu wiąza …
Wydarzenia w życiu wiąza …
Wiąz szypułkowy miał trochę mniej szczęścia, znalazł się na trasie nowej drogi krajowej S5, której kilkukilometrowy odcinek z Gniezna został niedawno oddany do użytku. Przez 103 lata rósł w Leśnictwie Mięcierzyn, nie pomogły mu pomnikowe wymiary, musiał ustąpić razem z 23 lasu wyciętego wiosną br pod inwestycję. Ale żal tym mniejszy, bo nie był najlepszej kondycji, część odziomkowa porażona zgnilizną, która z czasem i tak prowadzi do śmierci całego drzewa.
To bardzo ciekawy gatunek drzewa, lubi zasobne siedliska, chętnie współtworzy zbiorowiska leśne na gruntach wilgotnych. Często rośnie razem z olchą, jesionem, dębami i bukami. W młodości znosi ocienienie, później coraz bardziej staje się światłożądny. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat spotkały go dwie tragedie. Pierwszą było nieprzemyślane odwadnianie w ramach melioracji wodnych, które pogłębiło spadek poziomu wód gruntowych. Drugą, będącą następstwem zakłócenia stosunków wodnych, był masowy pojaw ogłodków (niewielki chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych), roznoszących holenderską chorobę wiązów, tzw. grafiozę, powodującą obumieranie drzew. Zarówno w kraju, jak i w regionie, wiąz to rzadki gatunek, zasługujący na szczególną troskę.
Zgodnie z kompetencjami, uchwałą Rady Gminy Rogowo z dnia 14.11.2016 roku, zniesiono prawną ochronę pomnika przyrody. Ze względu na status i wiek, udokumentowaliśmy jego pochodzenie, kalendarz dendro - chronologiczny i organizację samej wycinki. Na przestrzeni jego żywota możemy prześledzić najważniejsze wydarzenia w kraju, regionie i w samym Nadleśnictwie Gołąbki.
- wiosna 1914 - wysadzenie młodej sadzonki wiąza (zabór pruski)
- 28.07.1914 - wybuch I wojny światowej
- 1918/1919 - powstanie wielkopolskie (Żnin przyłącza się do powstania)
- 26.06.1919 - objęcie stanowiska nadleśniczego przez Tadeusza Metziga
- 12.01.1919 - Żnin odzyskuje niepodległość
- 19919/1920 - wojna polsko bolszewicka
- 27.01.1925 - rozporządzenie Ministra Rolnictwa o utworzeniu nadleśnictw państwowych Gołąbki i Szczepanowo (Dyrekcja LP w Poznaniu)
- 1.09.1939 - wybuch II wojny światowej
- 9.09.1939 - zajęcie Żnina przez Niemców (Dietfurt, pod okupacją do 1945 r.)
- 21.01.1945 - Armia Radziecka zajmuje Żnin
- 1945 - po wyzwoleniu pierwszym nadleśniczym został Romuald Wyjatek
- 1.08.1972 - zatrudnienie Walentego Szymczaka (zastępca nadleśniczego)
- 1973 - reforma administracji LP, likwidacja małych nadleśnictw (powstanie obrębów leśnych Szczepanowo i Gołąbki)
- 2.06.1984 – zatrudnienie leśniczego Piotra Kłosina (aktualnego gospodarza leśnictwa)
- 1996 - rocznica 200 lat powstania N. Gołąbki (dekret króla pruskiego Fryderyka z dnia 28.07.1796 r. o upaństwowieniu lasów majątkowych i zakonnych)
- 2006 - objęcie stanowiska nadleśniczego przez Marka Malaka (aktualnego szefa firmy)
- luty 2017 - wycinka pomnika w związku z budową trasy S5 (zachowano krążek odziomkowy w celach archiwalnych).
Lokalizacja: powiat Żnin, gmina Rogowo, obręb ewidencyjny Mięcierzyn, działka nr 3202, księga wieczysta nr 21485, leśnictwo Mięcierzyn, oddz. 177a, pow. wydzielenia 1,09 ha.
Opis taksacyjny (na podstawie pul): zbiorowisko roślinne - grąd środkowoeuropejski (Galio sylvatici - Carpinetum), siedlisko - las świeży (Lśw), zmieszanie drobno kępowe, drzewostan bukowo - dębowy, skład gatunkowy: 3 brzoza (55 lat), 2 grab (110 lat), 2 olcha (110 lat), 1 modrzew (55 lat), 1 jawor (55 lat), 1 grab (40 lat), podszyt jw, grab, kruszyna na 20% pow. zadrzewienie – 1.0, zwarcie – pełne, bonitacja: brzoza - I, grab - III, olcha - II, modrzew, jawor - I, jakość 2 i 3, zapas 395 m3, nalot - jawor (5), przestoje: dąb szyp. - ok. 300 lat, obwód 445 cm, wysokość 31 m (pomnik przyrody) , wiąz - 103 lata, obwód 233 cm (średnica ok. 0,8 m), wysokość 26 m (pomnik przyrody).
Leciwy wiąz to niemy świadek historii tej ziemi. Przemawia do nas zapisem słoi rocznych na przekroju poprzecznym. Ich liczba jest wskaźnikiem wieku, a szerokość miarą rocznego przyrostu pnia na grubość. Nie są równe, różnią się rozmiarami, kolorem, udziałem drewna wczesnego i późnego. Drewno późne ma mniejsze komórki o grubych ścianach, co sprawia, że jest to strefa przyrostu o większej twardości i wytrzymałości. U gatunków liściastych wiosną przyrasta wąski pas drewna wczesnego, zaś szerszy, drewna późnego. Jesienią wytwarzanie nowych warstw przez kambium zostaje zahamowane, dlatego pomiędzy dwoma słojami istnieje widoczna granica drewna wczesnego i późnego z poprzedniego roku. Dzięki temu możemy z dosyć dużą dokładnością określić wiek drzewa, rozpoczynając liczenie od rdzenia w kierunku zewnętrznym. Należy jednak pamiętać, że najbardziej miarodajny wynik otrzymamy z odziomkowej części pnia. Drzewa bowiem każdego roku przyrastają zarówno na grubość, jak i na wysokość, im bliżej wierzchołka, tym są „młodsze".
Słoje drzew w służbie archeologii: Przy wykorzystaniu współczesnej wiedzy i techniki, możemy ustalać wiek znalezisk archeologicznych zawierających drewno, zabytków i zjawisk przyrodniczych. Słoje roczne tworzą sekwencje o różnych grubościach, w zależności od warunków klimatycznych zostają utrwalone w skałach. Na podstawie próbek pobranych z wielu drzew w danym regionie i zestawiania coraz to starszych wyników, można datować wszelkie znaleziska nawet na 10,5 tys. lat wstecz z dokładnością do roku, czasem nawet do sezonu.
Ciekawostką dla wielu może być znaczna różnica wieku świeżo co założonej uprawy leśnej i wysadzonych drzewek. Zdarza się w praktyce, że uprawa jest określana np. jako 5-letnia, podczas gdy rosnące sadzonki liczą sobie 10 lat. O co chodzi? To proste, leśnicy posłużyli się starszym materiałem, na uprawie, która startuje z zerowym stażem. Już na samym początku mogą pojawić się kilkuletnie drzewka. Później, dojrzewające drzewostany opisywane są w dokumentacji urządzeniowej faktycznym wiekiem. W tym przypadku nie trzeba ich ścinać w celu przeliczenia słoi, wystarczy oprzeć się na dokumentacji potwierdzającej rok założenia uprawy.
Jak w lustrze, słoje przyrostu rocznego rejestrują kondycję drzewa, warunki glebowe, wahania klimatyczne, zwłaszcza opadów atmosferycznych. Nieregularny przekrój wiąże się z biologią gatunku, który wykształca nabiegi korzeniowe, zwłaszcza na bogatych siedliskach. Zachowaliśmy w archiwum krążek z części odziomkowej pnia, oznakowaliśmy najważniejsze wydarzenia, zachowamy dla potomnych. Czasem zdarza się, że drzewo otrzymuje drugie życie, tym razem w roli eksponatu …
JP